Di tích quốc gia đặc biệt Đền Đậu An

Thứ tư, Ngày 28/12/2022 10:17

Toạ lạc trên thế đất hình đầu rồng phong thủy linh thiêng thuộc làng An Xá, xã An Viên (Tiên Lữ), Đền Đậu An là di tích quốc gia đặc biệt, gắn liền với sự hình thành và phát triển của văn hóa đạo giáo ở nước ta. Đền được khởi dựng từ thời kỳ trước Công nguyên, thờ Ngọc Hoàng Thượng đế cùng các vị Thiên Tiên, Địa Tiên và Ngũ Lão Tiên Ông đã có công giúp dân trong buổi đầu mở đất, lập làng. Không chỉ vậy, nơi đây còn nổi tiếng với tích người mẹ nghèo đánh hổ khiến Ngọc Hoàng cảm kích.

Tháp đất nung (Đền Đậu An) được xây dựng từ thời Lý Trần

Theo thần tích còn lưu giữ trong Đền Đậu An, xưa kia nơi đây là vùng đất hoang vu, cư dân thưa thớt, vắng vẻ, nhiều con vật dữ trú ngụ. Vào một đêm mưa gió, sấm chớp ầm ầm, Ngọc Hoàng Thượng đế đã cử 2 vị Thiên Tiên, Địa Tiên và Ngũ Lão Tiên Ông hóa thân xuống hạ giới dựng một Thảo Am nhỏ (hay còn gọi là Quán lều tranh) trên mảnh đất hình đầu rồng tại phía tây làng An Xá. Các vị đã dạy dân làng khai khẩn đất hoang, trồng lúa nước, diệt trừ thú dữ, bảo vệ mùa màng, đem lại cuộc sống hạnh phúc, no đủ cho Nhân dân. Thấy đó là một sự linh ứng mang phúc lành và tin tưởng, mong muốn phúc lành cho người dân và sự linh thiêng được lâu dài, mãi mãi, nên dân làng đã đặt tên là Thụy Ứng Quán.
Trải qua nhiều lần tôn tạo, đền có quy mô bề thế, các hạng mục mang đậm dấu ấn nghệ thuật thời Hậu Lê đan xen thời Nguyễn. Đền được xây dựng gồm 9 hạng mục công trình là: Nghi môn, Miếu Cô, phủ Mẫu, nhà cán, đền Công đồng, đền Hạ, 2 dãy Giải Vũ và khu thờ chính. Đền chính có kiến trúc hình chữ Công chia ra làm 3 tòa là: Tiền tế, Ống Muống và Hậu cung. Ngoài kiến trúc cổ kính, đặc sắc, Đền Đậu An còn lưu giữ nhiều di vật cổ có giá trị nghệ thuật và tín ngưỡng, tiêu biểu là tòa tháp Cửu trùng bằng đất nung được dựng vào thời Lý – Trần với những họa tiết mang đậm nét văn hóa Chăm pa như biểu tượng chim thần Garuda và biểu tượng hình cánh sen, Toà tháp được xem là biểu tượng của 9 tầng mây, là nơi giao hòa giữa trời và đất, là con đường thăng thiên giáng trần của Ngọc Hoàng Thượng Đế và các vị tiên.

Ngoài các giá trị về di vật, cổ vật, di tích Đền Đậu An được biết đến là một nơi linh thiêng. Hàng năm có rất đông du khách thập phương đến để cầu lộc, cầu tài, cầu sức khỏe, bình an, cầu mưa thuận, gió hòa. Lễ hội truyền thống Đền Đậu An diễn ra từ ngày mồng 1 đến ngày 12 tháng 4 âm lịch hàng năm. Đây là một lễ hội lớn và khá nổi tiếng trong vùng cả về quy mô và giá trị đặc sắc mang đậm nét văn hóa dân gian, gồm các nghi thức rước kiệu cùng các trò chơi dân gian như cờ tướng, chọi gà và hát quan họ trên sông. Du khách sẽ được xem trò diễn lại sự tích mẹ con nhà Khó đánh hổ. Đây là trò chơi thể hiện tinh thần đấu tranh, thượng võ của Nhân dân và sức mạnh của cộng đồng làng, xã có đủ sức lực và trí tuệ cải tạo tự nhiên, chiến thắng thiên tai, diệt trừ ác thú, bảo vệ mùa màng, đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Người dân làng An Xá vẫn luôn tự hào về ngôi đền cổ và những giá trị văn hóa được lưu truyền từ bao đời, đồng thời coi ngôi đền như báu vật luôn giữ gìn và tôn thờ.

Với những giá trị còn lưu giữ, Đền Đậu An được xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt và Tháp đất nung Đền Đậu An được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia.

Tác giả bài viết: Báo Hưng Yên

Nguồn tin: Nguyễn Anh Tuấn (cập nhập)